جمهوری آذربایجان از فعالیت گروه های ضدایرانی در این کشور خشنود نیست.

گفت و گو با سفیر سابق ایران در جمهوری آذربایجان، در تاریخ بیست و پنج فروردین توسط سایت آذری ها منتشر شد.

 1- لطفا برای شروع اندکی در مورد ماهیت روابط ایران و جمهوری آذربایجان در دوران زمامداری حسن روحانی توضیح دهید؟

ج- در دولت دکتر روحانی با توجه به عبور از مرحله اعتماد سازی و سیاست های دولت یازدهم در تقویت مناسبات با همسایگان، روابط با جمهوری آذربایجان نیز به نحو مناسبی توسعه یافت. سیاست خارجی درست دولت یازدهم مبنی بر تقویت روابط دوستانه با همسایگان ،  مبتنی بر دیپلماسی 'برد - برد'  در گسترش روابط ایران با کشورهای همسایه از جمله جمهوری آذربایجان تاثیرگذار بود و موجب ایجاد ثبات در روابط شد.هشت بار ملاقات روسای جمهور در چهار سال گذشته یک رکورد جدید در تاریخ روابط است. ارتباطات نزدیک روحانی - الهام علیف موجب تقویت همکاری‌های بین المللی و منطقه ای دو کشور و بخصوص همکاری در مسایل امنیتی بخصوص مبارزه با تروریسم، افراط گرائی و مواد مخدر شده و تقویت امنیت و ثبات در منطقه را به دنبال خواهد داشت.در این دوره اینکه ساخت راه آهن از مسیر قزوین به رشت و سپس آستارا سرعت گرفته و باید با مشارکت طرف آذربایجانی در ساخت این مسیر تسریع  شده و از این طریق آذربایجان به خلیج فارس متصل گردد.اجلاس سه جانبه ایران،آذربایجان و روسیه و  امضای دهها سند همکاری ،نشانگر تفاهم حداکثری دو کشور در مباحث دوجانبه، منطقه‌ای و بین‌المللی است و یک مولفه مهم است که عمق نزدیکی آرای تهران-باکو به یکدیگر را نشان می‌دهد.فکر می کنم عواملی که ایران و آذربایجان را به هم پیوند می زند بیشتر از عواملی است که موجب دوری دو کشور می باشد.

2- در خصوص فرصت های سیاسی- اقتصادی - تجاری در روابط طرفین به چه نکاتی باید توجه کرد؟ چشم اندازه تجارت دو جانبه را چگونه باید دید؟

ج- به نظر من سه حوزه تجارت، ترانزيت و انرژي سه حوزه مهمي است كه دو كشور مي‌توانند همكاري خود را توسعه بدهند. در حوزه ترانزيت، جمهوري آذربايجان چهار مرز فعال با ايران دارد و نزديك‌ترين راه اين كشور به اروپا، آسيا و خليج فارس و از طريق آن به آفريقا از طريق ايران است. يعني مسير ايران هم اقتصادي، هم امن و هم نزديك است. به همين دليل در حوزه ترانزيت، مشاركت و سرمايه‌گذاري دو كشور براي ساخت مسيرهاي ترانزيتي به نفع دو كشور است. ساخت راه‌آهن قزوين، رشت و آستارا و از آن طرف، از آستاراي ايران به آستاراي آذربايجان در اولويت است و به زودي اقدامات ساخت راه‌آهن در خاك آذربايجان تا آستارا شروع مي‌شود كه اقدام بسيار مهمي است. جمهوري آذربايجان مي‌تواند دروازه ايران براي ارتباط با منطقه قفقاز باشد و خود نيز مي‌تواند از طريق ايران به خليج فارس و درياي عمان در ارتباط با ساير مناطق دنيا قرار گيرد لذا ضروري است براي استفاده از اين ظرفيت، همكاري‌هاي خود را تقويت كنيم. در حوزه تجارت در حال حاضر به صورت رسمي حدود 600 ميليون دلار ارتباط تجاري داريم كه موازنه هم به نفع ايران است. سالانه يك ميليون آذري به ايران سفر مي‌كنند كه اگر هر كدام حداقل 500 دلار هزينه كنند رقم قابل توجهي مي‌شود. ارتباطات بخش‌هاي خصوصي و تجار دو كشور نيز روز به روز افزايش مي‌يابد و پيش‌بيني مي‌شود مناسبات اقتصادي و حجم مبادلات تجاري افزايش داشته باشد. البته براي رسيدن به نقطه مطلوب نياز به كار و تلاش بيشتر است. فكر مي‌كنم ايران و جمهوري آذربايجان با توجه به اشتراكات و ظرفيت‌هاي موجود مي‌توانند متحدان هميشگي يكديگر در منطقه باشند.

3- حجم تجارت سالانه به صورت میانگین چقدر است؟

ج- حجم مبادلات غیر نفتی حدود 600 میلیون دلار است. اهميت اين رابطه اين است كه رابطه تجاري غيرنفتي است. اضافه بر آن، ما سالانه حدود 250 ميليون دلار از سوآپ گاز آذربايجان به نخجوان و 250 ميليون دلار از سرمايه‌گذاري در حوزه نفتي شاه دنيز در درياي خزر درآمد داريم و مجموعا بيش از يك ميليارد دلار حجم مبادلات اقتصادي است.

4- چالشهای روابط حسنه بین دو کشور چیست؟ میدانیم که برخی محافل ضد ایرانی در باکو فعالیت می کنند. حضور این عده همواره مخل رابطه بوده است و دست اندازهای جدی در رابطه دو کشور به وجود آورده است. از سوی دیگر کارشناسان سیاسی و استراتژیست ها در ایران نمی توانند بدون توجه به سیاست های ضد ایرانی که در جمهوری آذربایجان دیده می شود، به طرح ریزی استراتژیک بپردازند بنابراین همواره در یک فضای بیم و امید به سر می بریم. مقامات باکو معمولا در این خصوص چه نظری دارند؟ و از سوی در دیگر در عمل چه میکنند؟

ج- محافل ضد ایرانی در باکو تبدیل به مرده های سیاسی شده اند.تفکر پان آذریستی و تبلیغات قومگرایانه این محافل در میان مردم آذربایجان جایگاهی ندارد و میزان اقبال مردم آذربایجان از این افراد در انتخابات مجلس ملی آذربایجان نیز جایگاه واقعی آنان را نشان داد. شکست سنگین عناصر تجزیه طلب و مخالف ایران در این انتخابات، نشانگر پوسیده بودن این تفکر و مخالفت مردم آذربایجان با دیدگاه های افراطی آن هاست. گروه های قومگرا که با دلارهای کنگره آمریکا نفس می کشند، مخالف دولت آذربایجان هم هستند و بارها مقامات آذری در دیدار با ما از فعالیت های این محافل ابراز نارضایتی کرده اند . گروه های تجزیه طلب و قومگرا مورد تائید دولت آذربایجان نمی باشند روابط خوب دو کشور نیز اجازه نمی دهد کسانی از محافل ضد ایرانی حمایت کنند. امروز مسئولین دو کشوربه این باور رسیده اند که محافل تجزیه طلب که نه دوست تهران و نه دوست باکو هستند،در مقاطعی از بعضی زمینه های احساسی، عاطفی و تاریخی سوء استفاده می کنند و لذا باید هشیارانه مراقب بود تا فعالیت محافلی که قصد آسیب به روابط فیمابین دارند،بی نتیجه بماند.

5- اخیرا روابط اسرائیل با جمهوری آذربایجان در سطح بالاتری از روابط عادی قرار گرفته است و به یک رابطه استراتژیک تبدیل شده است (تعبیری که اخیرا سفیر آذربایجان در واشینگتن استفاده کرده) . آیا باکو می تواند هم ایران را در کنار خود داشته باشد و هم اسرائیل را؟

ج- رسانه‌هاي اسراييل و برخی از شخصیت های سیاسی آذری، در مورد سطح روابط  اسرائیل با جمهوري آذربايجان غلو مي‌كنند. رابطه اسراييل با باكو يك رابطه معمولي است، امر فوق‌العاده‌اي نيست و نمي‌تواند استراتژيك باشد. چراكه جمهوري آذربايجان يك كشور مسلمان و عضو سازمان همكاري‌هاي اسلامي است و امروز قبله اول مسلمين و خاك فلسطين توسط اسراييل اشغال شده و لذا هيچ كشور مسلماني نمي‌تواند روابط استراتژيك با رژيم صهيونيستي برقرار كند. اگر به اخباري كه درباره حضور اين رژيم در منطقه است دقت بفرماييد، مي‌بينيد كه منابع اين خبرها اغلب خود رسانه‌هاي صهيونيستي هستند.من حرف سفیر آذربایجان در واشنگتن را قبول ندارم. رسانه‌هاي غربي متمايل به رژيم صهيونيستي، دايما رابطه اسراييل با كشورهاي منطقه را بزرگنمايي مي‌كنند. رابطه اسراييل با آذربايجان تابعي از رابطه غرب با آذربايجان است و اگر مناسبات غرب با آذربايجان تضعيف شود، روي روابط باكو و تل‌آويو نيز اثر منفي مي‌گذارد. در سال‌هاي اخير به دليل دخالت‌هاي مكرر كشورها و نهادهاي امريكايي و اروپايي در امور داخلي آذربايجان و حمايت‌هاي آنان از گروه‌هاي مخالف آذربايجان، نوعي سردي ميان باكو و كشورهاي غربي ايجاد شده و فضاي اعتماد از بين رفته است. جنگ نرم غرب و تلاش براي انقلاب مخملي در آذربايجان قابل درك و باور است. اين وضعيت هم موجب تضعيف موقعيت صهيونيست‌ها در آذربايجان شده است. به هر ميزان كه مناسبات ايران با كشورهاي پيراموني بهتر شود و توسعه يابد، ترفندهاي اسراييل عليه ايران در اين كشورها خنثي مي‌شود و بالعكس وجود تنش و افتراق ميان ايران و كشورهاي جهان، فضا را براي فعاليت‌هاي لابي صهيونيسم فراهم مي‌سازد.

6- در زمینه مبادات فرهنگی بین دو کشور برخی از هنرمندان مستقل جمهوری آذربایجان از بی توجهی ایران گله مند هستند. آنها خواستار سفر به ایران و آشنایی با فرهنگ و مکان های تاریخی این کشور اند که در بسیاری حوزه ها نیز مشترک است. رایزنی فرهنگی ایران چه خدماتی می تواند به این دسته از نویسندگان و هنرمندان مستقل ارائه دهد؟

ج- روابط دو كشور در بخش فرهنگي رو به گسترش است و در طئل سال بسیاری از هنرمندان و ادیبان بخصوص در حوزه موسیقی به ایران سفر می کنند.بعید می دانم در این زمینه بی توجهی شده باشد. در سال جاري در تهران هفته فرهنگي جمهوري آذربايجان برگزار خواهد شد.در حوزه گردشگری نیز به دلیل لغو ویزای ایران برای اتباع آذری سالنه حدود یک میلیون نفر به ایران می آیند و با فرهنگ و تمدن و آثار تاریخی ایران اشنا می شوند. رایزنی فرهنگی نقش محوری در این زمینه دارد و می تواند برای تقویت همکاری های فرهنگی برنامه ریزی کند.

7- سریال یوسف پیامبر تجربه موفقی در زمینه تبادلات فرهنگی - هنری- سینمایی محسوب می شود. در سال گذشته شاهد اجرای تئاتر گروه هایی از جمهوری آذربایجان در ایران بودیم. اما به نظر می رسد این مبادلات فرهنگی یک طرفه شده است و طرف ایرانی در این زمینه فعال نیست. سینمای ایران مورد علاقه مردم باکو است. از سوی دیگر فرهنگ و یادمان های مشترک آنها را جذب میکند که در سریالهای ایرانی وجود دارد. چرا مسئولان فرهنگی از جمله رایزنی، راه را برای ورود شرکت های فیلم و سریال ایرانی به این کشور باز نمی کنند؟ مانند کاری که ترکیه انجام میدهد؟

ج- بله این را قبول دارم که حضور هنرمندان و نویسندگان جمهوری آذربایجان در ایران بیشتر است.فرق ما و ترکیه این است که فیلم های آنان به زبان ترکی است و نیاز به دوبله دارد، اما فیلم های فارسی باید به آاذری ترجمه و ارسال شود.مشکل ویزا نیز برای هنرمندان ایرانی وجود دارد.اما موافقم که با برنامه ریزی و توجه بیشتر می توان این حوزه را بیش از گذشته فعال کرد.صدا و سیما و بخصوص شبکه سحر که فیلم و سریال های دوبله شده دارند،هم می توانند در این عرصه فعال شوند.

نوشته شده توسط محسن پاک آیین در ساعت 14:56 | لینک  |